
Ik las het boek “Ach freule” van Elena Beelaerts van Blokland. Een boek over een verre voorvader, die in de familie zelden genoemd wordt. Waarom zou dat zijn?
Elena probeert via gesprekken met haar oma, die al zeer oud is, te ontdekken waarom deze voorvader wordt doodgezwegen. Oma weet zich niet veel meer te herinneren, maar allengs komen toch meer verhalen los en vormt zich een beeld.
Dan blijkt dat de man naar Suriname te zijn gegaan en daar in een functie van “blank-officier” tot plantage-eigenaar is opgeklommen. Ik vond het zeer interessant over het plantersleven te lezen en de tekeningen zijn mooie aanvulling.
Aan de hand van de tekeningen van deze Theodore de Bray beschrijft Elena het plantersleven en kan daarbij natuurlijk niet om de slavernij heen. Ze geneert zich daarvoor, voelt zich schuldig aan de dingen die gebeurden.
En -dat proefde ik tenminste- zij voelt zich een beetje gegeneerd dat een dergelijke familieband kan bestaan in haar toch verder zeer vooraanstaande familie. Maar waarom je schuldig voelen…..? De mensen leefden in die tijd met zijn goede en slechte kanten. En deden wat toen gebruikelijk was en getolereerd werd.
Wij maken waarschijnlijk andere fouten, maar alleen degene die ze maakt is daarvoor verantwoordelijk. Een latere generatie mag daarover anders denken, maar goedmaken kan niet meer.
Toen ik in mijn jonge jaren werkten voor Burgemeester en Wethouders sprak de archivaris mij vaker aan over mijn mooie achternaam en of ik wist waar die vandaan kwam.Hij stelde voor om te kijken of er in het archief iets over te vinden was.
Hij had diep moeten graven en kwam uit op een van mijn Nederlandse voorvaderen die lang geleden naar Indonesië vertrok.Toen wij daar 30 jaar geleden een rondreis maakten over Sumatra,Java,Bali en Lombok bezocht ik op Java in Bandoeng verschillende oude begraafplaatsen en kwam de naam Ambrosius meerdere keren tegen,in het telefoonboek zelfs meerdere bladzijden.Ik nam me voor eenmaal thuis zelf onderzoek te doen,dat is er nooit van gekomen omdat er in mijn achterhoofd altijd weer die nare tijd naar boven kwam over slavernij en plantagehouders uit die tijd waar ik veel over las en zonder ook maar iets te weten over mijn voorvaderen en familie wat ze daar op Java zoal deden bekroop mij altijd weer dat gevoel van valse schaamte over iets waar je niet schuldig aan bent.Eigenlijk was ik bang om het te weten.
Lijkt me een heel interessant boek. Toch kan ik me ook haar gevoel van plaatsvervangende schaamte wel een beetje voorstellen. Je bent liever trots op je voorouders dan een beetje gegeneerd. Ik luisterde ook naar Mina en Mevrouw waar Bettie het over heeft, erg goed.
Ik heb d!at boek al op mijn lijst staan. Hoorde er pas deze week iets over en ga het zeker lezen. Heb jij Mina en Mevrouw gehoord. Een hele goeie podcast:
https://www.nporadio1.nl/podcasts/mina-mevrouw
Met de huidige staat van alle misplaatste acties zal ik maar geen uitspraak over het verleden doen…
Precies, Els! Je kunt je niet schamen voor dingen, die anderen deden of doen. Hooguit kun je er iets van leren. Bijvoorbeeld: hoe het niet moet.